سفیدکردن دندان

● علل بدرنگی های دندانی

بطور کلی دندان‌ها به علل زیر دچار بدرنگی می شوند:

1- بدرنگی‌های سطحی ناشی از جرم، پلاک، رنگ‌های غذایی، تنباکو و سیگار.

راه‌های درمان این بدرنگی‌ها عبارتند از : مسواک زدن منظم، جرم گیری و پالیش دندان توسط دندانپزشک و بهداشتکار بطور منظم، تغییر عادات غذایی و محدود کردن مصرف قهوه و نوشابه‌های رنگی و عدم استعمال دخانیات.

رنگ گرفتن دندان‌ها در اثر استعمال دخانیات

برداشتن رنگ دانه‌ها توسط جرم گیری و پالیش

2- بدرنگی لبه پرکردگی‌ها و داخل ترک‌های دندانی

دندان‌ها و پرکردگی‌های کامپازیتی پس از مدتی در اثر خوردن اجسام سخت مانند یخ، تخمه و ... از داخل ترک برمی دارند. این ترک‌ها رنگ دانه‌های محیط دهان را جذب کرده و بدرنگ می شوند. در این موارد مشکل فقط با جرم گیری حل نخواهد شد و بهتر است که نواحی رنگ گرفته با مواد سفید ترمیم شوند.

بدرنگی در اطراف و لبه‌های پر‌کردگی‌های کامپازیت قدیمی

تعویض پر‌کردگی‌های قدیمی و اصلاح بدرنگی

3- بدرنگی‌های ناشی از آنتی بیوتیک تتراسایکلین

در مواردی که پیش از سن هشت سالگی و رویش دندان‌های دائمی به کودک آنتی بیوتیک تتراسایکلین داده شود یا چنان چه مادران بارداری از این نوع آنتی بیوتیک مصرف کرده باشند، روی رنگ دندان‌های دائمی تاثیر گذاشته، موجب تغییر آنها به زرد، قهوه ای یا طوسی می شود.

بدرنگی ناشی از تتراسایکلین

تصحیح بدرنگی توسط لامینیت چینی

4- بدرنگی‌های ناشی از پوسیدگی و پر کردگی‌های سیاه و خراب

راه درمان چنین تغییر رنگ‌هایی، حذف پوسیدگی و قرار دادن پرکردگی‌های سفید است.

تیره شدن دندان‌هادر اثر پوسیدگی

حذف پوسیدگی و پر کردن دندان‌ها با کامپازیت

5- بدرنگی‌های ناشی از فلوروزویس ( بالا بودن میزان فلوراید آب آشامیدنی)

این بدرنگی‌ها که لایه‌های سطحی مینا را مبتلا می کند، به رنگ‌های سفید کدر تا قهوه ای مشاهده می شوند. راه درمان این ضایعات، سایش جزئی مینا و بلچینگ است.

تغییر رنگ ناشی از فلوروزیس

درمان توسط سایش جزئی مینا (مایکروابروژن)

6- بدرنگی‌های ناشی از صدمه دیدن عصب دندان

در صورتی که به دندان‌ها ضربه سختی وارد شود، ممکن است عروق و اعصاب انتهای ریشه قطع شده، خون رسانی دندان متوقف شود. در این موارد دندان به مرور زمان تغییر رنگ می دهد و تیره می شود. راه درمان چنین دندان‌هایی ابتدا معالجه عصب ( روت کانال) و سپس بلچینگ است. در مواردی که تاج دندان صدمه دیده و شکسته شده باشد، می توان آن را با کامپازیت، لامینیت چینی و در موارد شدیدتر، با روکش‌های چینی بازسازی و ترمیم کرد.

● راه‌های درمان بدرنگی‌‌های دندانی

همان گونه که توضیح داده شد، بدرنگی‌های دندانی علل متفاوتی دارند و درمان آنها نیز باید بر حسب عامل بروز آن انتخاب شود.

1- جرم گیری و پالیش دندان‌ها:

این ساده ترین شیوه درمان و نخستین گام در کلیه درمان‌های زیبایی است. بخصوص در مواردی که تغییر رنگ به علت جرم و پلاک و رنگ گرفتگی سطحی دندان ایجاد شده باشد.

2- بلیچینگ یا سفید گری:

در این روش از یک ماده آزاد کننده اکسیژن استفاده می شود که می تواند موجب سفید شدن دندان‌ها گردد.

3- ترمیم‌های کامپازیت ( پرکردگی‌های سفید):

کامپازیت‌ها مواد پر کردنی سفید رنگی هستند که اکثرا توسط نور آبی پلیمریزه یا سخت می شوند ( به اصطلاح لایت کیور یا نور درمانی می شوند). از این مواد می توان برای ترمیم یا حتی پوشش دادن سطح خارجی دندان بدرنگ استفاده کرد.

4- لامینیت کردن:

لامینیت کردن عبارت است از پوشاندن سطح دندان با یک لایه نازک چینی یا کامپازیت. برای مثال، میتوان آن را به ناخن مصنوعی تشبیه کرد. لامینیت‌های چینی در لابراتوار و توسط تکنسین دندانی ساخته می شوند و سپس دندانپزشک آنها را روی دندان بیمار بطور دائمی نصب می کند.

5- روکش کردن:

در مواردی که تخریب تاج دندان شدید بوده یا تغییر رنگ آن به حدی زیاد باشد که آن را نتوان با روش‌های فوق الذکر برطرف کرد، به ناچار باید از این روش درمانی سود جست.

● بلیچینگ(سفیدگری-Bleaching)

کم صدمه ترین روش درمان بدرنگی‌های دندانی، بلچینگ است . بلچینگ را بر حسب نوع کاربرد به سه دسته تقسیم می کنند:

1- بلچینگ در منزل ( Home Bleaching )

روش کار به این صورت است که دندان پزشک از فکین بیمار قالب گیری کرده، نایت گارد ( قاشقک) می سازد. سپس، بیمار مواد بلچینگ را داخل نایت گارد ریخته، بر حسب غلظت ماده بلچینگ، روزانه بین 1 تا 6 ساعت داخل دهان قرار می دهد. بیمار این کار را در خانه انجام می هد. زمان سفید شدن برای هر فک بین یک تا دو هفته است. گاهی اوقات، بخصوص در موارد بدرنگی ناشی از مصرف تتراسایکلین ممکن است این زمان تا به شش ماه افزایش یابد. بعضی مواقع در حین استفاده از مواد بلچینگ ممکن است دندان‌های بیمار به سرما حساس شود. در این موارد بهتر است زمان استفاده از بلچینگ کاهش داده شده و حتی به این سبب درمان به مدت یک روز متوقف شود. استفاده از دهان شویه‌ها و خمیر دندان‌های ضد حاسیت، به متوقف شدن این عارضه کمک می کند. در صورت بروز حساسیت بهتر است دندان پزشک تان را از وضعیت خود مطلع کنید.

دندان‌های زرد و بدرنگ

سفید کردن دندانها توسط بلیچینگ

2 - بلیچینگ دندان غیر زنده ( Non – Vital Bleaching )

در مواردی که دندان به علت وارد آمدن ضربه، پوسیدگی شدید یا معالجه عصب سیاه می شود، پس از انجام معالجه عصب صحیح، ابتدا باید تمام مواد تیره و خون مرده از داخل تاج دندان تمیز شده، سپس مواد سفید کننده را داخل تاج دندان قرار داد و روی آن راپانسمان کرد. این ماده باید حدود 1 تا 2 هفته داخل تاج دندان باشد تا بتواند بدرنگی را برطرف کند. بدرنگی‌های سیاه و خاکستری بهتر از بدرنگی‌های نارنجی به بلچینگ پاسخ می دهند. گاهی اوقات نیاز به چند جلسه درمان خواهد بود. پس از سفید شدن تاج دندان به حد لازم، مواد سفید کننده از داخل تاج خارج شده و پس از یک هفته پانسمان، با کامپازیت پر می شود.

تیرگی ناشی از صدمه به عصب دندان

درمان بدرنگی توسط بلیچینگ

3 - بلیچینگ در مطب ( Office Bleaching )

در مورد بیمارانی که مایل به انجام دادن بلیچینگ در منزل نیستند و می خواهند سریع تر به نتیجه برسند، می توان از روش بلیچینگ داخل مطب استفاده کرد. در این روش، پس از تمیز کردن دندان‌ها، سطح آنها با مواد بلیچینگ پوشانده شده، سپس این مواد توسط نور یا حرارت فعال شده و دندان را سفید می کنند. البته در این روش نیز گاهی اوقات نیاز به چند جلسه درمانی می باشد.

این بیمار مایل به سفیدتر شدن رنگ دندان‌هایش بود

قرار دادن زل بلیچینگ برروی دندان‌های بیمار

این کار توسط بلیچینگ در مطب انجام پذیرفت

4- سایش جزئی مینا (Enamel Microabrasion )

در مواردی که تغییر رنگ در لایه‌های سطحی مینا رخ داده باشد، ممکن است بلیچینگ به تنهایی به نتیجه مطلوب نرسد و به مایکروابرژن نیاز باشد. در این روش، سطح مینا به مقدار جزئی و نامحسوس، با خمیر‌های ساینده برداشته می شود تا بدرنگی‌ها حذف شوند.

بدرنگی ناشی از فلوروزیس

درمان توسط مایکروابروژن

● ترمیم کامپازیت(Composite Fillings)

کامپازیت رزین‌ها همان مواد سفید ترمیمی هستند که برای پر کردن دندان‌ها مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد اکثرا توسط نور آبی پلیمریزه و سخت می شوند. کامپازیت‌ها با چسب‌های دندانپزشکی که اصطلاحا « باندینگ» نامیده می شوند، به دندان متصل می گردند. از جمله محسنات کامپازیت‌ها علاوه بر زیبایی آنها، حفظ نسج سالم دندان به هنگام مراحل پر کردن است. چون بر خلاف آمالگام (Amalgam ) یا مواد سیاه که به هنگام پر کردن نیاز به ایجاد گیر و فرم خاصی می باشدکه در نتیجه منجر به تراشیده شدن قسمتی از نسج دندان می شود، کامپازیت‌ها به دلیل قابلیت اتصالشان به نسج دندان، نیازی به این مراحل نداشته و از لحاظ حفظ نسج دندان ارجحیت دارند.

قابل ذکر است که کار با کامپازیت‌ها نسبت به آمالگام نیاز به دقت و حساسیت بیشتری دارد. لذا بهتر است جهت ترمیم دندان‌هایتان با کامپازیت، به دندانپزشکی که در این کار تبحر و تخصص دارند مراجعه کنید.

تغییررنگ ناشی از ترمیم های خراب کامپازیت

تصحیح بدرنگی توسط قرار دادن پر کردگی جدید

طول عمر کامپازیت‌ها در صورتی که هر چند ماه یک بار پالیش شوند و اگر بیمار نکاتی را که دندانپزشک متذکر می شود به خوبی رعایت کند، حدود 3 تا 8 سال است. بهتر است از دندان‌هایی که با کامپازیت ترمیم شده اند برای شکستن تخمه، یخ، استخوان، مداد، ناخن و کلا اجسام سخت استفاده نشود، چون احتمال دارد ترک خود و لب پر شوند. مصرف مواد رنگی مانند قهوه و شکلات، بخصوص در 24 ساعت اول پس از ترمیم، باید به حداقل رسانیده شود

● لامینیت کردن(Porcelain Laminate Veneers)

لامینیت پوسته ای نازک از جنس چینی یا کامپازیت است که سطح بیرون ولبه دندان‌ها را می پوشاند. این پوسته‌ها با مواد باندینگ و سیمان‌های کامپازیتی به دندان متصل می شوند و در صورتی که خوب نگهداری شوند، طول عمری بین 5 تا 12 سال دارند. رنگ پذیری لامینیت‌های پرسلن کمتر از کامپازیت‌ها است و در مورد افراد سیگاری کاربرد بیشتری دارد.

روش کار: به منظور اینکه فضایی برای قرار گرفتن پوسته‌های چینی باز بشود، ابتدا باید 5/0 تا 1 میلی متر از سطح خارجی و لبه دندان تراشیده شود. پس از این مرحله از دندان‌ها قالب گیری شده و این قالب به لابراتوار فرستاده می شود تا تکنسین دندان ساز لامینیت‌ها ا روی گچ دندان فرم بدهد و بسازد. معمولا از جلسه اول کار تا تحویل گرفتن لامینیت‌ها از لابراتوار بین 7 تا 14 روز طول می کشد. در جلسه دوم، لامینیت‌ها توسط دندان پزشک روی دندان‌ها چسبانده می شوند.

هزینه لامینیت‌های چینی بیش از ترمیم با کامپازیت است و در صورتی که به علت ضربه یا عدم نگهداری صحیح شکسته شوند، ترمیم آنها مشکل است و بهتر است تعویض شوند.

این بیمار مایل به داشتن دندان‌های سفید تر و بلند تر بود

تراش مختصر دندان برای لامینیت چینی

لامینیت‌های نصب شده بر روی دندان‌ها

لازم به ذکر است که نکات زیر باید در مورد لامینیت‌های چینی مراعات گردد:

1- عدم استفاده از مواد رنگی مانند قهوه و پرهیز از استعمال دخانیات در 24 ساعت ابتدای نصب لامینیت‌ها.

2- رعایت بهداشت شامل استفاده مرتب و صحیح از مسواک و نخ دندان.

3- - بازبینی و پالیش لامینیت‌ها در صوت لزوم توسط دندان پزشک به فاصله هر 3 تا 6 ماه یک بار.

4- عدم استفاده از لامینیت‌ها برای خرد کردن اجسام سخت مانند تخمه، یخ و استخوان.

● روکش کردن(Capping)

مخرب ترین روش درمانی از لحاظ سلامت نسج دندان، روکش کردن است. در این روش حداقل بین نیم تا دو سوم نسج سالم دندان تراش می خورد تا فضای کافی برای روکش باز شود. روکش‌ها را بر حسب نوع ماده به کار رفته تقسیم بندی می کنند. متداول ترین نوع روکش‌ها، انواع چینی/ فلز است که سطح داخل روکش از جنس فلز است و روی آن را با چینی می پوشانند. استحکام این روکش‌ها بسیار بالا است و درصورتی که خوب ساخته شوند، از لحاظ زیبایی هدف بیمار و دندان پزشک را تامین می کنند. جنس فلز زیر این روکش‌ها متفاوت است و انواعی که حاوی طلا هستند، از لحاظ جذب لبه‌های روکش ارجح بوده و البته همانگونه که انتظار می رود، قیمت کار لابراتواری آنها نیز بالاتر از روکش‌های با فلز ارزان قیمت است.

نوع دوم روکش‌ها، انواع تمام چینی است که فاقد فلز هستند. این روکش‌ها درخشندگی بالاتری دارند و در دهان طبیعی تر به نظر می رسند. البته این روکش‌ها به علت آن که بدون فلز می باشند، استحکامی کمتر از روکش‌های چینی / فلز دارند و بهتر است فقط برای قسمت‌های بکار روند که در معرض دید قرار دارند.

روکش‌ها را نیز همانند لامینیت چینی، تکنسین دندانی در لابراتوار می سازد و به همین سبب، نیاز به چند جلسه کاری و قالب گیری از دندان‌ها دارد.