Non Carious Cervical Lesions (NCCL)
چنین ضایعاتی عموماً به عللی غیراز پوسیدگی ایجاد می شوند وبه اشتباه به آنها سایش نیز اطلاق می شود. در صورتیکه علت بسیاری از ضایعات مزبورصرفاً سایش نیست. به عنوان مثال در اروژِن، عامل ایجادکننده ضایعه، مصرف مواد خوراکی اسیدی مانند لیموترش، نوشابه های گازداروغیره است.
اَبرِژِن Abrasion
در اَبرِژِن مجموعه ای از فرایندهای مکانیکی و اُکلوزالی موجب تخریب بافت دندان می شوند.
البته ضایعات غیر پوسیده دندانی چند عامل دارند. یعنی یک ضایعه می تواند هم دراثر سایش شدید مسواک (مسواک زدن افقی) وهم در اثر تماس های زودرس و ناهنجار اُکلوزالی ایجاد شود، گفته می شود استرس های نابجای اُکلوزالی موجب خم شدن دندان در ناحیه طوق و ایجادترک های ریز میکروسکوپی در این نواحی می شوند که این خود، نقطه ضعفی در مقابل ترامای ناشی از مسواک زدن شدید افقی ویا حملات مواد اسیدی خواهد بود. این ضایعات که حالت وج شکل با لبه های تیز دارند، Abfraction نامیده می شوند که ترکیب لغوی Abrasion ، Fracture است. (تصویر1) دندان های کانین و پره مولر، بیشترین دندان هایی هستند که دچار چنین ضایعاتی می شوند.
|
تصویر 1: دندان دارای Abfraction
|
در چنین بیمارانی علاوه بر تصحیح اکلوژن و حذف تماس های نابجای اُکلوزالی، باید نحوه مسواک زدن را تصحیح کرد و مسواک نرم و خمیردندان های غیرساینده تجویز نمود و در صورت وسیع بودن ضایعه آن را ترمیم کرد.
درمواردی که وسعت ضایعه کم باشد و دندان بیمار حساس نباشد، فقط باید آن را تحت نظر گرفت تا در صورت پیشرفت ضایعه آن را ترمیم کنیم و در غیر این صورت نیازی به ترمیم نیست.
اِروژِن Erosion
اروژن که ناشی از خوردگی شیمیایی است، به دوصورت باکالی و لینگوالی مشاهده می شود.
اروژن باکالی که به علت اسید موجود در موادغذایی ایجاد می شود، بیشتر بر روی سطح لیبیال دندان های قدامی اثر می گذارد( تصویر2). در صورتی که در اروژن پالاتالی که ناشی از برگشت اسید و محتویات معده به دهان است، سطح پالاتال دندان های قدامی بالا تحت تاثیر قرار می گیرند(تصویر3).
|
تصویر2:دندان دچار اروژن خارجی.
|
تصویر 3:دندان دارای اروژن داخلی.
|
مصرف زیاد نوشابه های گازداربا PH حدود۳-۲و آب لیمو و میوه های ترش می تواند تشدید کننده چنین ضایعاتی باشد. داروهای ضد اضطراب که در بیماران مبتلا به Anorexia Nervosa تجویز می شوند نیز خود موجب خشکی دهان و در نتیجه کاهش خاصیت بافرینگ (خنثی کنندگی اسید) بزاق می شوند.
ظاهر کلینیکی اروژن به صورت یک سطح صاف صیقلی فرورفته با لبه های گرد است. در برخی موارد نیز به صورت شیارهایی در سطح لیبیال دندان به همراه ایجاد خطوط شطرنجی در سطح مینا دیده می شود.
عواقب کلینیکی ضایعات غیر پوسیده طوق دندان عبارتند از:
-
نازیبا بودن
-
نقص در عملکرد دندان ها در صورتی که وسعت ضایعه زیاد باشد.
-
درد و ناراحتی و حساسیت که علت این حساسیت، حرکت مایع داخل توبولی در اثر محرک های خارجی و کشیده شدن فیبرهای عصبی a می باشد( نظریه هیدرودینامیک) (تصویر4)
تصویر 4: حرکت مایع داخل توبول های عاجی
